Sprzężenie zwrotne - feedback

mechanizm bezpośredniego lub pośredniego oddziaływania zmian na wyjściach danego systemu na stan jego wejść. Polega on najogólniej na tym, że system otrzymuje informacje dotyczące efektów własnego działania, dostosowując do nich kolejne reakcje, odpowiedzi, czyny. Wyróżnia się sprzężenie zwrotne dodatnie i ujemne. Sprzężenie zwrotne dodatnie ma miejsce wówczas, gdy efektem jest wzmocnienie działania obu układów, zaś sprzężenie ujemne wówczas, gdy efektem jest osłabienie tego działania.
W odniesieniu do ludzi procesy sprzężenia zwrotnego należą do najstarszych i najbardziej rozpowszechnionych metod modyfikacji postawy. Aby sprzężenie to było bardziej skuteczne i oddziaływało motywacyjnie musi spełniać następujące warunki:
 dokładność: jeżeli informacja jest oceniana przez odbiorcę jako dokładna i wiarygodna (obiektywna) jest on bardziej skłonny do zmian w swoim zachowaniu;
 bezpośredniość: jeżeli sprzężenie zwrotne następuje bezpośrednio po wydarzeniu, to odbiorca łatwiej uświadamia sobie związek między postawą a wynikiem;
 kompletność: sprzężenie zwrotne powinno w miarę możliwości uwzględniać wszystkie ważniejsze oddziaływania.
[J. Penc]