Mechanizmy obronne - defensive actions

nieświadome czynności psychiczne pojawiające się w sytuacjach wywołujących poczucie osobistego zagrożenia (np. naruszające pozytywną samoocenę jednostki), umożliwiające redukcję tego poczucia bez zmiany istniejącej sytuacji. Pozwalają one człowiekowi złagodzić lęk wywołany wewnętrznymi konfliktami, dzięki wewnętrznej deformacji obrazu rzeczywistości.
Mechanizmy te zostały szczegółowo zidentyfikowane i opisane przez naukę psychologii. Zalicza się do nich m. inn.: fantazjowanie, zaprzeczanie, wyparcie, regresję, izolację, projekcję, introjekcję, sublimację, intelektualizację, odwrócenie itp.
Istnieje więc wiele mechanizmów zmniejszających wewnętrzne napięcie, jednak nie wszystkie mają tę samą wartość adaptacyjną. Toteż ich stosowanie wymaga pewnego umiaru, gdyż ich nadużywanie prowadzi do kształtowania się i utrwalania neurotycznej struktury osobowości.
[J. Penc]