Psychologia - psychology
Termin „psychologia” pochodzi od starożytnych Greków, jako zbitka dwóch słów psyche, czyli dusza i logos, czyli nauka, myśl, mowa. Przez wiele stuleci psychologię definiowano jako naukę o duszy. W ewolucji poglądów na temat przedmiotu psychologii ukształtowały się koncepcje:
1. ontologiczna uznająca, że jej przedmiotem jest dusza rozumiana jako swoisty byt,
2. subiektywistyczna uznająca jako jej istotę świadomość, a jako metodę badania introspekcję, tj. osobiste subiektywne przeżycia,
3. obiektywistyczna czy behawiorystyczna, uznająca „psychologię bez duszy” i koncentrująca się na eksperymentach, obserwacji, opisie i analizie zachowań,
4. podświadomościowa uznająca za przedmiot psychologii psychikę człowieka rozumianą jako podświadomość, a także jako osobowość,
5. relacyjna. Zwolennik relatywistycznego nurtu T. Tomaszewski uznał, że przedmiotem psychologii jest „czynność psychiczna” rozumiana jako zachowanie się ukierunkowane na osiągnięcie określonego celu i uwzględniające możliwość jego osiągnięcia.
Uzupełnieniem tego poglądu stała się „teoria sytuacji”. Sytuację stanowi taki układ jej elementów, które mają znaczenie dla określonych czynności celowych. Psychologia nie jest nauką normatywną i nie określa ludzi w kategoriach dobra i zła, lecz ma charakter opisowy i umożliwia poznanie mechanizmów psychicznych funkcjonowania człowieka i podejmowania przez niego działań uznanych za celowe. W tym rozumieniu nauka psychologii, a zwłaszcza psychologia stosowana ma ważne znaczenie dla ekonomii, dla badania zachowań konsumentów na rynku oraz dla ustalania oddziaływania instrumentów marketingowych, a zwłaszcza percepcji produktów, cen i promocji. Psychologia społeczna zajmuje się zachowaniami ludzi zachodzącymi w grupach, postawami, przesądami oraz społecznymi interakcjami.
[T. Sztucki]
|