Sytuacja decyzyjna - decisive situation
(,,sytuacja wyboru”, problemy decyzyjne); sytuacja problemowa, którą cechuje istnienie wielości (przynajmniej dwóch) możliwych sposobów działania (rozwiązywania problemu) w danych warunkach oraz przymus wybrania jednego z nich (nie można jednocześnie realizować wszystkich lub kilku). Inaczej mówiąc, sytuacja decyzyjna to konkretny problem z jego uwarunkowaniami, który musi być rozwiązany, a którego rozwiązanie może przyjąć różne postacie, tj. różne projekty, warianty czy wersje.
W ocenie samej sytuacji i możliwości jej rozwiązania należy zawsze brać pod uwagę dwa rodzaje warunków: sztywne i elastyczne. Warunki sztywne to wszelkie okoliczności sytuacji decyzyjnej, które są niezależne od decydenta, a mają na nią wpływ. Warunki te (np. przepisy prawa, reguły gry, posiadane dochody itp.) wyznaczają warianty dopuszczalne, które mogą być przedmiotem dalszej analizy. Warunki elastyczne zaś to wszystkie okoliczności sytuacji decyzyjnej, na które podejmujący decyzję ma wpływ, ale traktuje je jako ograniczenia. Warunki te pozwalają rozszerzyć zbiór decyzji uznanych za dopuszczalne, bądź też zbiór ten ograniczyć, jeśli są one dla decydenta niekorzystne z punktu widzenia realizacji wyznaczonego celu.
Proces skutecznego rozwiązywania sytuacji decyzyjnej (problemu) wymaga więc uważnej i dokładnej analizy różnych kompozycji obu tych grup warunków. Tylko w ten sposób można bowiem pomniejszyć prawdopodobieństwo przeoczenia jakiegoś rozsądnego wyjścia.
[J. Penc]
Zobacz również:
rozwiązywanie problemów
,
podejmowanie decyzji
,
ograniczona racjonalność
,
bariery racjonalności
|